Από: Γιάννα Θ. Περγαντά
Η Ομοιοπαθητική θεραπευτική έχει εισαχθεί τα τελευταία 20 χρόνια στη ζωή του Ελληνα, αλλά δεν αποτελεί καινούργια επιστημονική – θεραπευτική άποψη.
Οι ρίζες της ξεκινούν απο την πρώτη θεραπευτική χρησιμοποίηση του φυτικού, ζωικού και ορυκτού βασιλείου απο τον άνθρωπο.
Ο πρώτος που έθεσε τις βάσεις της επιστημονικής ιατρικής ήταν ο Ιπποκράτης, θεμελιώνοντας την θεραπευτική αντίληψη δια των αντιθέτων μέσων ” τα ενάντια τοις εναντίοις εισιν ιάματα“, στην οποία στηρίχθηκε το μελλοντικό οικοδόμημα της κλασσικής ιατρικής και όπως επίσης και την θεραπευτική αντίληψη ” τα όμοια των ομοίων εισίν ιάματα”. Κατά την αρχαιότητα η αντίληψη για τον άνθρωπο ήταν ολιστική δηλαδή ” νους υγιής εν σώματι υγιή “.
Ο Ηahnemann που ήταν μελετητής της Ιπποκρατικής παράδοσης και της σύγχρονης φαρμακευτικής βιβλιογραφίας, παρατήρησε ότι εικόνες φαρμάκων παρουσίαζαν ομοιότητα στα συμπτώματα με πολλά νοσολογικά σύνδρομα της εποχής του.
Ιδιαίτερα προβληματίστηκε με την κιγχόνη, ένα φάρμακο με πυρετογόνους ιδιότητες που προβλημάτισε την ιατρική σκέψη για την θεραπεία δια των αντιθέτων της εποχής με τα θεραπευτικά αποτελέσματα στους ελώδης πυρετούς. Η Ομοιοπαθητική θεραπευτική θεμελιώθηκε ,όπως κάθε επιστήμη, μέσα απο πολυετείς παρατηρήσεις του Ηahnemann, την πειραματική απόδειξη στον εαυτό του και σε υγιείς συνεργάτες του και στηρίζεται σε νόμους και αρχές που διέπουν την λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
Βασική αρχή της ομοιοπαθητικής είναι ο θεραπευτικός νόμος δια των ομοίων ” τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια “, δηλαδή η φαρμακευτική ουσία που μπορεί να προκαλέσει μια τεχνητή φαρμακευτική νόσηση στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί επίσης να θεραπεύσει και την όμοια φυσική νοσησή του
Ο Ηahnemann επέβαλε στην ιατρική σκέψη την ολιστική αντίληψη που θεωρεί τον άνθρωπο ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο ψυχοσωματικών λειτουργιών που διέπεται απο την “ζωική αρχή “την Ιπποκράτεια “φύση “, η έννοια της “εσωτερικής οικονομίας “του οργανισμού που διέπεται απο νόμο και στην αρχή στην λειτουργία του
Σε παθήσεις που αφορούν απο κοινό κρυολόγημα έως και καρκίνο οι ερευνες στην Ανοσοβιολογία έχουν αποδείξει την επίδραση του ψυχοκοινωνιοβιολογικού στρες στο αμυντικό σύστημα. Οι αρχές της ομοιοπαθητικής στηρίζονται στις κυβερνητικές έννοιες της αλληλεπίδρασης των υποσυστημάτων μεταξύ τους για να υπηρετήσουν την επιβίωση του ανθρώπινου συστήματος. Της οργάνωσης και της ιεράρχισης των λειτουργιών του και της επίδρασης του ψυxοκοινωνιοβολογικού στρες και της ανταπόκρισης του συστήματος με ένα σύνολο ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, σαν δυνατή απάντηση του οργανισμού στην διατήρηση της ομοιοστασίας του.
Το αλλοπαθητικό με το ομοιοπαθητικό φάρμακο δεν είναι ανταγωνιστές, ούτε αλληλοαναιρούνται, ούτε αλληλοσυγκρούονται. Αντιθετα αλληλοσυμπληρώνονται, καλύπτουν συνθετικά το χώρο των φαρμακευτικών αναγκών των ανθρώπων και αλληλουποδεικνύουν δρόμους εξέλιξης. Εκείνο που πιστεύω ότι έχει ιδιαίτερη σημασία στην ομοιοπαθητική είναι η εξατομίκευση της περίθαλψης, που προσφέρεται απο τον γιατρό και φαρμακοποιό και η αντίστοιχη πλήρης ενημέρωση και συνεργασία με τον ασθενή.
Στο 31ο διεθνές συνέδριο της ομοιοπαθητικής που έγινε στην Αθήνα το 1976 έγινε πρώτη επαφή της φαρμακευτικής με την ομοιοπαθητική, το διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας συναντήθηκε με ξένους σύνενδρους ομοιοπαθητικούς και εκφράστηκε το ελληνικό ενδιαφέρον απο Φαρμακευτικής πλευράς και προεδρεύον ύταν ο καθηγητής Κων|νος Μακρής.
Το 1979 σε ένα σεμινάριο ομοιοπαθητικής που οργανώθηκε απο την ΕΦΕΕ προσκεκλημένος ήταν ο καθηγητής της Ιατρικής και Φαρμακευτικής του Πανμίου της Λυών κ. George Netien. Ομιλητές σε αυτό το σεμινάριο έλαβαν μέρος ο καθηγητής Γεώργιος Τσατσας, ο καθηγητής Νetien, ο κ. Αντωνάτος γραμματέας της εταιρείας, ο καθηγητής Σκεύος Φιλιάνος και ο φαρμακοποιός κ. Παυλος Τζιβανίδης.
Το 1986 απο τον καθηγητή Φιλιάνο ξεκίνησε στον τομέα Φαρμακογνωσίας η διδασκαλία προαιρετικού μαθήματος με τίτλο “Ειδικά μαθήματα Φαρμακογνωσίας ” που περιελάμβανε την διδασκαλία Φυτοθεραπευτικής, Ομοιοπαθητικής, Θαλάσσιας Φαρμακογνωσίας και στοιχείων Βιοτεχνολογίας.
Το 1992 η καθηγήτρια Αικ. Χαρβάλα διαχωρίζει τα μαθήματα αυτά και σήμερα έχουν θεσπισθεί τρία κατ΄επιλογήν μαθήματα : Ομοιοπαθητική -Φυτοθεραπευτική, βιοτεχνολογία και Θαλάσσια Φαρμακογνωσία – Χημική Οικολογία.
Για τους φαρμακοποιούς η ομοιοπαθητική διδάσκεται με την εξής κατάταξη :
1. ιστορική αναδρομή
2. αρχές της θεραπευτικής με την ομοιοπαθητική
3. τα ομοιοπαθητικά φάρμακα , δυναμοποιήσεις, φαρμακευτικές μορφές κα.
Για την φαρμακογνωσία το κεφάλαιο των πρώτων υλών έχει ειδική σημασία γιατί για την ανευρεση, τη μελέτη και τον έλεγχο τους χρησιμοποιείται όλη η φαρμακογνωστική μεθοδολογία. Αντικείμενο της φαρμακογνωσίας είναι οι φυτικές και ζωικές δρόγες αλλά και οι ορυκτές.
Η Ομοιοπαθητική με την Φυτοθεραπευτική ξεχώρισαν απο τα άλλα μαθήματα και η διδασκαλία γίνεται ως εξής :
– Πως καθιερώθηκε η Ομοιοπαθητική
– Προέλευση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων
– Νόμοι της Ομοιοπαθητικής
– Παραδείγματα συνηθισμένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων : Sulphur, Nux vomica, Lycopodium, Calcarea carbonica, Arsenicum album, Lachesis και Natrium muriaticum
Ο φαρμακοποιός πρέπει να ενδιαφέρεται για την ομοιοπαθητική, γιατί είναι ο μόνος παρασκευαστής των φαρμάκων, κυρίως στο φαρμακείο του αλλά και στην βιομηχανία.
Για την εξάπλωση της ομοιοπαθητικής εκτός την συμμετοχή του φαρμακοπιού, σημαντική είναι και η συνταγογράφηση των φαρμάκων απο τον ομοιοπαθητικό γιατρό.
Για τον Ελληνα φαρμακοποιό η ομοιοπαθητική είναι ένα μονοπάτι που τον οδηγεί σε καινούργιους δρόμους σε ότι αφορά τη συμμετοχή του στην παρασκευή ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Το φάρμακο σαν ένα προιόν απολυτα αναγκαίο και αναντικατάστατο μέσα απο την επιστημονική και κοινωνική του προέκταση είναι ένα ενιαίο μέσο για την βελτίωση και την αποκατάσταση της υγείας και της αντιπετώπισης της ασθένειας.
Απαιτείται να είναι ασφαλές και αποτελεσματικό έτσι λοιπόν πρέπει να πετύχουμε αυτό ακριβώς είτε πρόκειται για αλλοπαθητικό σκεύασμα είτε για ομοιοπαθητικό αφού και τα δύο είναι γαληνικά σκευάσματα εφ’οσον γίνονται στο εργαστήριο του φαρμακείου.
Λίγα πράγματα για την Ευρωπαική νομοθεσία, για τα προιόντα της ομοιοπαθητικής :
Πρώτη απόπειρα εναρμόνισης με την ΕΕ ήταν στις 14/12/1994 Υπ.Απόφαση, Εφ. Κυβερνήσερως Αρ. Φύλλου 918Β΄
-Εκεί δόθηκε ο ορισμός του ” ομοιοπαθητικού φαρμακευτικό προιόν “
-Επισημάνθηκε ότι το ” ομοιοπαθητικό φαρμακευτικό προιόν ” θεωρείται το ” χωρίς ενδείξεις “
-Αν έχει ένδειξη ή είναι μίγμα ουσιών τότε η διαδικασία και το είδος του φακέλου είναι αντίστοιχο αυτήςού της αλλοπαθητικής φαρμακευτικών προιόντων.
Από το 1994 εως το 2004, δεν έχει γίνει καμία άλλη οργάνωση ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί η Υπ. Απόφαση του 1994. Δηλαδή, επιτροπή απο αρμόδιους επιστήμονες που θα μπορούν να κρίνουν τον φάκελο.
Αποτέλεσμα : όλα αυτά τα χρόνια δεν υπάρχει η δυνατότητα να κριθεί ( εγκριση ή απόρριψη ) προιόν ομοιοπαθητικής παρασκευής.
Δευτερη απόπειρα εναρμόνησης με την ΕΕ
Εκδόθηκαν δύο οδηγίες της ΕΕ για την νομοθεσία που αφορούν στα φάρμακα για ανθρώπινη χρήση και μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται και τα ομοιοπαθητικά φαρμακευτικά προιόντα.
Η δευτερη της 25ης Ιουνίου 2003 για τον κοινοτικό κώδικα για τα φάρμακα.
Η πρώτη της 6ης Νοεμβρίου 2001 για το ίδιο θέμα.
Και οι δύο δεν διαφέρουν ουσιαστικά απο την Υπ. Απόφαση του 1994, τουλάχιστον στα διαδικαστικά με τα οποία αντιμετωπίζουν την έγκριση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Μένει όμως και πάλι, να οργανωθούν οι υπάλληλοι υποδοχής των φακέλων προς έγκριση, η επιτροπή έγκρισης ώστε να μπορέσουν να εφαρμοστούν οι οδηγίες ΕΕ που αναφέρθηκαν.
Εν κατακλείδι, ακόμη και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μια επίσημη τοποθέτηση της πολιτείας απέναντι στην ομοιπαθητική ιατρική φάρμακα και κατά συνέπεια αναμένουμε, χωρίς όμως αυτή τη στιγμή να μπορούμε να εγκρίνουμε ομοιοπαθητικό σκεύασμα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι στα μείγματα ή σε αυτά με ένδειξεις, ζητούν τον ίδιο φάκελο και την ίδια τεκμηρίωση με αυτή των αλλοπαθητικών φαρμάκων, δηλαδή ζητούν τοξικολογική μελέτη ή κλινική μελέτη για την ένδειξη !!!!
Ετσι οι επιμέρους ευρωπαικές χώρες θα εξελιχθούν στον ομοιοπαθητικό τομέα ανάλογα με τις τάσεις των επιστημόνων τους αλλά και ανάλογα με την ιδιοσυγκρασιακή φυσιογνωμία των λαών τους.
Τέλος θα ήθελα σαν φαρμακοποιός να διατυπώσω την άποψή μου ότι πρέπει να δεχθούμε ότι η ομοιοπαθητική έχει μπροστά της μεγάλο ακόμα πεδίο έρευνας και σκέψης. Γι αυτό απο εδώ και μπρος η ομοιοπαθητική στην Ευρώπη έχει ανάγκη ενεργούς συμμετοχής όλων των επιστημόνων του χώρου υγείας για την αναγνώρισή της, για την νομοθέτησή της και την κατοχύρωσή της, για την ανάπτυξη και μεθόδευση της κλινικής παρατήρησης και την σκόπευση της δράσης της.
Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να λάβουμε για να διατηρήσουμε τα ομοιοπαθητικά φάρμακα ως γαληνικά σκευάσματα και γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό;
Το ομοιοπαθητικό φάρμακο αναγνωρίζεται ως γαληνικό & φτιάχνεται στο εργαστήριο του φαρμακείου ενώ ελέγχεται από το ανώτερο όργανο του ΕΟΦ και του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας,
Ακολουθεί τις κρατικές φαρμακοποιίες
Το ομοιοπαθητικό φάρμακο αναγνωρίζεται πια επίσημα σαν ειδικός τομέας στην Ε.Ο.Κ. Το θέμα όμως παραμένει ανοικτό ως προς τις διαδικασίες και τις νομοθετικές ρυθμίσεις του
Δεν υπάρχει επίσημη τοποθέτηση της πολιτείας απέναντι στην ομοιοπαθητική ιατρική και στα ομοιοπαθητικά φάρμακα και κατά συνέπεια αναμένουμε, στερημένοι της δυνατότητας να εγκρίνουμε κάποιο σκεύασμα
Στην Ευρώπη υπάρχουν έδρες ομοιοπαθητικής καθώς και βιομηχανίες και παραγωγοί ομοιοπαθητικών φαρμάκων
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν εργοστάσια παρασκευής ομοιοπαθητικών φαρμάκων· συνεπώς, τα φαρμακεία, οφείλουν να είναι οργανωμένα, βάση των ελληνικών αλλά και διεθνών προτύπων και δεδομένων, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή εκτέλεση των συνταγών και η ευθύνη που έχει ο φαρμακοποιός απέναντι στον ασθενή και τον γιατρό
Ποια είναι τα σχέδια της ΕΕΟΦ για το μέλλον; Για ποιο λόγο ένας φαρμακοποιός, με όποιον τρόπο και αν ασχολείται με την ομοιοπαθητική να εγγραφεί ως μέλος στην Ελληνική Εταιρεία Ομοιοπαθητικών Φαρμακοποιών
Κινητήριος δύναμη, υπήρξε η αναγκαιότητα για ένα φορέα, όπου οι φαρμακοποιοί θα μπορούσαν με πιο μαζικό τρόπο και ανοικτές διαδικασίες να πληροφορούνται, να μαθαίνουν, να οργανώνουν τα εργαστήρια τους, προκειμένου να παρασκευάζονται τα γαληνικά σκευάσματα με την ομοιοπαθητική μέθοδο.
Με την παρέμβαση των συναδέλφων που στελέχωναν την Ε.Ε.Ο.Φ, επιτεύχθηκε η αναγνώριση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων ως ΓΑΛΗΝΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ, Σκοπός της Ε.Ε.Ο.Φ., είναι να εκπαιδεύσει, να ενημερώσει και να εφοδιάσει τον Έλληνα φαρμακοποιό, όσο γίνεται πιο άρτια, δεδομένου του επιστημονικού του ρόλου.
Στόχοι μας είναι:
Η μελέτη και προαγωγή της ομοιοπαθητικής επιστήμης γενικά και φαρμακευτικής ειδικότερα.
Η προάσπιση των συμφερόντων των ομοιοπαθητικών φαρμακοποιών.
Να βοηθήσουμε να γίνει γνωστή η ομοιοπαθητική στο ευρύ κοινό μέσα από το φαρμακείο, μιας και αποτελούμε τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον γιατρό και τον ασθενή.
Να αγωνιστούμε, στο μέτρο του δυνατού, μαζί με την Ιατρική Εταιρεία, έτσι ώστε να αναγνωρίζονται και να αποζημιώνονται τα ομοιοπαθητικά φάρμακα από τα ασφαλιστικά ταμεία, ως γαληνικά φαρμακοτεχνικά σκευάσματα, όπως γινόταν μέχρι το 2000.
Να περιληφθούν όλοι οι συνάδελφοι οι οποίοι με επαγγελματισμό χορηγούν ομοιοπαθητικά φάρμακα και να γίνουν μέλη μας, σε ενιαία λίστα ομοιοπαθητικών φαρμακείων.
Να επιτευχθεί συνεργασία με τους γιατρούς, σε ισότιμη και διαφανή βάση, με αμοιβαίο σεβασμό ο ένας στη δουλειά του άλλου. Δηλαδή ο γιατρός είναι γιατρός και ο φαρμακοποιός, φαρμακοποιός, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Ευχαριστώ πολύ!
Γιάννα Περγαντα
Φαρμακοποιός